De toekomst in verwachting II
Arnold Wegner: kleinschaligheid gaat groot worden
De toekomst in verwachting II
De jaren negentig staan te boek als het gouden tijdperk van de muziek industrie. Een enorme hoeveelheid nieuwe muziek kwam uit en werd verkocht op cd en vinyl. Dit bracht zo veel geld op dat artiesten niet hoefden te touren om goed geld te verdienen. Nu, 20 jaar later wordt muziek voornamelijk genuttigd via online diensten zoals Spotify. De inkomsten daaruit zijn minimaal. Optreden is vandaag een must om brood op de plank te krijgen.
In 1991 startte Arnold Wegner het boekingskantoor Tornado Concerts. In die tijd verzorgde hij ook de concerten in Sleepin Arena, het latere Hotel Arena. Toen een levendige plek waar de underground muziek scene van Amsterdam kookte. Sleepin Arena was hard op weg om het derde poppodium van Amsterdam te worden. Artiesten als The Verve, dEUS, Spearhead en Oasis kwamen langs voor hun eerste showcases. Onvergetelijke hoogte punten uit een rijk muziek verleden. Hij boekte de bands, ik draaide op de clubavonden na de optredens. Het Amsterdams nachtleven hebben we samen beleefd, geleefd en overleefd. Anno 2020 schuiven we weer eens aan de keukentafel voor een vooruitblik vanuit het verleden. De boekingen zijn tot nul gedaald. Bijeenkomsten met 30 personen mogen weer verder groeien. Grote festivals? Wat zijn de kansen? Komt er ooit nog goud of moeten we tevreden zijn met roestig dof uitgeslagen tafelmetaal?
Arnold kan oprecht een oude rot in het vak genoemd worden. Ooit begon hij op zolder met een fax en een telefoon. Al bijna dertig jaar promoot hij onder de naam Tornado Concerts concerten, bemiddelt hij tussen artiesten, zalen, festivals en theaters en maakt hij financiële afspraken. Hij doet dat op commissie basis. Zijn er geen optredens, dan zijn er geen inkomsten. In de begin jaren lag de focus op de blues, alhoewel toen een niche markt, kon je er goed van leven. Ondertussen heeft dit genre zich meer verplaatst van de poppodia naar de schouwburgen. Het heet nu Americana, een verzamelnaam voor alle muziek die in de Amerikaanse cultuur geworteld is. Dat kan ook rock ‘n roll, country of soul zijn. Artiesten die bij Tornado Concerts begonnen zijn: Ilse de Lange, Beth Hart, Saybia, Ryan Adams, Birgit Schuurman, Antony and the Johnsons en Ian Siegal.
“Tja, geen concerten meer. Vanaf 1 juni waren bijeenkomsten met 30 personen toegestaan. Daar zijn een aantal artiesten op ingesprongen zoals Tim Knol. Hij is een wandelclub begonnen. Ga met hem wandelen en krijg een concert op een open plek in de natuur. Slim bedacht. Of dat nou een blijvertje is, dat weet ik niet, maar ik vind het wel een creatieve oplossing. Dat kan ook als je in je eentje bent. Ik denk dat het voor een artiest als Anouk wat moeilijker is om iets helemaal in haar eentje te doen. Tim is gewoon een man met gitaar die al behoorlijk wat naam heeft in het club circuit.”
“Ik had een mooi rijtje concerten staan met Rick de Leeuw, voormalige zanger van de Tröckener Kecks. Je zag het virus onze kant opkomen en zalen gingen bellen om te kijken of het mogelijk was om de optredens naar een latere datum te verplaatsen. Als het in het najaar niet lukte, want er waren in die tijd natuurlijk al concerten geboekt,werd het naar het voorjaar van 2021 verschoven. Hierdoor ontstond een heel stuwmeer van concerten. Met als gevolg dat er geen ruimte is om op korte termijn snel opkomend talent op het podium te hijsen. Ondertussen blijkt de beste voedingsbodem voor het virus bijeenkomsten in een afgesloten ruimte te zijn waar veel mensen bijeen komen. Of dat nu in een kerk is, of Paradiso. Dat natuurlijk ook een kerk is. Dus wie weet hoe lang het gaat duren voordat alle zalen weer op volle capaciteiten draaien.”
“Je kan dan naar de mogelijkheid van online concerten kijken. Op het moment dat je met een beperkt publiek bij elkaar kan komen, ga je anders kaartjes verkopen, bijvoorbeeld per twee. Dan maak je er iets speciaals van, meer intiem en voor de rest wordt het uitgezonden via internet. Betaalde uitzending via internet zonder publiek kennen we van DeWolff. Dat was in het begin van de lockdown. Alles was nieuw en iedereen vond dat ze wat voor de artiesten moesten doen. Mensen betaalde een tientje om DeWolff online te kunnen kijken. Of men dat straks nog steeds gaat doen, is weer een tweede. Iedereen begint nu een beetje door te krijgen wat voor financiële consequenties de situatie heeft. Maar de doelgroep van Rick de Leeuw en Dewolff zijn beide oudere jongeren en die hebben er meestal wel geld voor over.”
“Ik focus me nu met name op kleine dingen groot maken. Daar ben ik goed in. En dat gebeurt niet alleen door op te treden maar ook door een goed verhaal te vertellen en een zaadje te planten. Dat zaadje de tijd te geven om te laten groeien. Bij Rick de Leeuw is het meer een doorstart van zijn carrière, bij Elsa Birgitta Bekman is het juist het neerzetten een nieuwe artiest lanceren. Zij heeft enige bekendheid als de zangeres van The Tibbs, maar niet als Elsa Birgitta Bekman. En daar zijn we nu mee aan de slag gegaan. Eind oktober komt haar album uit. Een nieuwe artiest heeft altijd meer mogelijkheden dan een gevestigde naam omdat je het verhaal nog helemaal kan invullen. Zij speelt veel samen met een violiste en een gitarist. We hadden eerst een grotere band bedacht, maar gezien de omstandigheden wordt het een trio. Op voorprogramma’s hoef je niet meer te rekenen zolang grote namen voor een beperkt publiek blijven spelen. Het hele ecosysteem van een beginnende artiest naar een bekende naam ligt nu overhoop. Dat moet opnieuw uitgevonden worden. Maar daarentegen is het goed te doen om als beginnende artiest voor een klein publiek te spelen. Optreden blijft één van de weinige inkomstenbronnen, want Spotify levert voor beginnende artiesten niet veel op.“
“Ik hoop wel dat er snel een soort verruiming komt. Maximaal 100 mensen in Paradiso of de Ziggo Dome is absurd. Ik bedoel, als je daar voldoende ruimte en afstand hebt, dan moet het met meer kunnen. Deze situatie vraagt om maatwerk en die komt er nu waarschijnlijk ook. Maar als je een paar biertjes op hebt, vergeet je snel de wereld om je heen. Ik hoop dat grote evenementen zoals Pinkpop en Lowlands volgend jaar doorgaan, maar dat is natuurlijk nog lang niet zeker. Hoe langer het duurt, hoe groter de kans is dat er een permanente verandering gaat optreden. Daarnaast krijg je natuurlijk ook nog alle chaos in de wereld met Donald Trump, Black Lives Matter en de economische malaise die er nog aan moet komen. Dus er gaat heel veel veranderen. En dan blijkt dat kunst en cultuur belangrijk is, maar niet het belangrijkste.”
“Maar even los van het verdienmodel in de zin van kaartjes verkopen. De kunst, die ontwikkelt zich wel. De liedjesschrijvers, die blijven wel liedjes schrijven over wat hen bezighoudt. Jongerencultuur uit zich altijd en met name in muziek. Wie weet zien we de eerste grootste verandering wel weer in de jongeren cultuur. De live muziek heeft zich altijd aangepast aan de rest van de industrie. Vroeger was het zo dat als je veel platen verkocht, je niet veel hoefde te toeren. Toen verkocht je bijna geen platen dus moest je veel toeren. Nu verkoop je geen platen en kan je niet toeren. Blijft slechts het nummertje in een playlist over. Dat is nauwelijks een verdienmodel te noemen voor de artiesten waar ik mee werk. De radio is verdwenen en de programma’s op TV waar je bekendheid kon opdoen ook. Ja, je hebt sociale media. Maar dat zie ik niet als een verrijking. Wil je daar boven komen drijven en financieel van rond komen, moet je iets voor de grote massa maken. Daar heb ik niet zoveel mee. Je zult me ook nooit aantreffen op het strand in Benidorm, eerder op een klein gezellig strandje op Terschelling“
“Live muziek blijft bijzonder en dan met name live muziek in een intieme sfeer. Als ik aan mijn mooiste concerten denk, dan denk ik toch altijd aan Paradiso, nooit aan Pinkpop of Lowlands. De sfeer in Paradiso is bijzonder. Toen ik met het promoten van concerten begon, was ik enorm trots dat ik iets in Paradiso had staan. Er kwam niemand op af maar dat deed er toen niet toe. Jaren later verkocht ik voor de eerste keer Paradiso uit met Ilse DeLange. Dat was natuurlijk het summum, net zoals een uitverkocht Carré met Antony and the Johnsons. Als ik Paradiso zeg, weet iedereen in Nederland waar ik het over heb. Sterker nog, iedereen in de internationale muziekindustrie weet ook waar ik het over heb. Het is de magie van die plek. Dat is ook de reden dat de Rolling Stones 25 jaar geleden daar optraden. Ik hoop wel dat we dit voor komende generaties kunnen bewaren zodat zij er ook van kunnen genieten. Aan de andere kant, ik zou nu vanwege Covid-19 niet naar Paradiso gaan, ook als het mocht. Het is net gebleken dat ik ook drie maanden prima zonder kon. Dan ga ik andere dingen doen. Die ook leuk zijn. Maar ja, daar dacht ik 30 jaar geleden heel anders over.”
“We moeten op zoek gaan naar het nieuwe verhaal. Dat vind ik ook heel interessant. Ik ben een toekomstvisie aan het ontwikkelen, maar ik heb nog geen idee waar dat naartoe gaat. Ik heb mijn twijfels over of we terug gaan naar groter en massaler. Gaan we met z’n allen weer in de rij staan voor de Ziggo Dome, 25 euro voor het parkeren betalen, 20 euro voor drie bier en 100 euro voor een kaartje? Denk het niet. In plaats van een paar keer per jaar naar iets groots, ga je waarschijnlijker vaker naar iets kleins en lokaals. Wat mij betreft wordt kleinschalig het toverwoord de komende tijd. Iets anders dat ik zie, is een nieuwe bewustwording die er aan komt. Kijk naar Coldplay, die kondigden in november 2019 aan niet te gaan touren als hun nieuwe album uitkomt omdat ze vinden dat het niet op een duurzame manier kan. Dat was voor de Corona lockdown. Waar sta je als geëngageerde artiest? Welke positie neem je in? Kijk naar Mojo. Mojo is van Live Nation en dat bedrijf is weer voor 5,7% van het Saudi Arabia’s Public Investment Fund. In Saudi Arabie is het allemaal niet zo nauw geregeld met de mensen rechten, denk maar aan de moord op op Jamal Khashoggi, de Saudische journalist van de Washington Post. Ga je dan nog als geëngageerd artiest met Live Nation, of in Nederland met Mojo in zee? Je denkt 5,7% dat is niet veel, maar het is wel de derde grootste aandeelhouder in het bedrijf. Stel dat Amnesty International een kraam wil op Lowlands. Kan dat dan nog? Hoe consequent ben je? Kan Bono iedere ochtend nog in de spiegel kijken en volhouden had hij voor wereldvrede gaat? Het wordt zeer zeker interessant. Meepraten met de waan van de dag is makkelijk, dat is iedereen zo weer vergeten. Maar ga je een offer brengen voor datgene waarin je gelooft. Strijk je een paar ton minder op door niet te spelen in een stadion dat met moderne slavernij is gebouwd en waar doden zijn gevallen door slechte arbeidsomstandigheden? Of ga je gewoon spelen en doe je alsof je neus bloedt? Coldplay loopt enkele tientallen miljoenen mis door niet te gaan touren. Dat zet die beslissing in een heel ander daglicht.“
“Misschien gaat Coldplay wel weer in een elektrisch busje door het land touren en in kleine zaaltjes of op bijzondere locaties spelen, die door een klein gezelschap echte fans bijgewoond kunnen worden terwijl de rest online kan mee genieten. Je hebt natuurlijk ook augmented reality en virtual reality dat misschien een enorme vlucht gaat maken. Ik weet het niet. Drie maanden geleden werd er nog niet online les gegeven. Dat kon niet. Dat was niet echt. Dat was geen alternatief. En wat is er gebeurd? Binnen twee weken is het uit de grond gestampt. Het is lang niet perfect, maar het moest en het gebeurde, ook met thuiswerken. Nu willen we niet meer anders. Je ziet dat het wel anders kan, maar we hebben een duwtje in de rug nodig om er echt mee aan de gang te gaan. En dat geldt misschien ook wel voor een beter milieu of schonere vliegtuigen. “
“Kijk, jij en ik zijn oude mannen. Toen het economische slecht ging tijdens Reagan en Thatcher kwam de punk op. Een hele rauwe emotie, een nieuwe stromingen, mentaliteit en mode. Eigenlijk fantastisch. Dat kan je achteraf pas verklaren. Van tevoren is dat veel moeilijker natuurlijk. En in deze crisis zal het ook weer zo zijn. Misschien dat we meer de kunstzinnige kant opgaan in plaats van de entertainment kant. Dat hoop ik. Daar hou ik van. Ik ben die “ik hou van jou en blijf je trouw” liedjes meer dan zat. Die liedjes van “ik dit , en jij dat”, je weet wel. Kan me daar groen en geel aan irriteren. Maar eigenlijk is het niet eerlijk, wat ik nu zeg. Want ik ben natuurlijk een ouwe lul. Maar het worden zeer zeker spannende tijden, oud of niet oud, ik sta vooraan.”
Verder verschenen in de serie ‘De toekomst in verwachting’
- Kyra: online kan de ritselruimte niet vervangen
- Gerard Lohuis: met een nieuwe mindset en passie aan het werk
- Paul Huismans: het is een bungee jump met hopelijk een goed elastiek
- Jim Zielinksi: xenofobie heeft een ander gezicht gekregen
- Dimitri Madimin: er zijn geen zekerheden meer dus dit is de kans
Over de toekomst in verwachting
Velen in mijn directe omgeving zijn hard geraakt door het Corona virus. Nu de lockdown versoepelt en de rook optrekt, is het tijd om poolshoogte te nemen. Samen met diegenen die weer helemaal opnieuw moeten beginnen, kijk ik naar wat er gebeurd is, waar we nu staan en wat we van de toekomst kunnen verwachten, en welke mogelijkheden er liggen.
